Crita Rakyat Saka Sragen

Crita Rakyat Saka Sragen

PANGERAN SAMUDRA

Pangeran Samudra putra saka ratu Majapahit kang pungkasan aran Raden Brawijaya V saka garwa selir kang aran Dewi Ontrowulan. Dewi Ontrowulan rupane ayu banget, lan awet enom. Sawise Pangeran Samudra dewasa lan ngancik umur 18 taun, dheweke tuwuh rasa tresna marang ibune dhewe.

Pangeran Samudra ngupaya supaya rasa tresna mau ora ngrenggani atine, ananging dipeksa kaya ngapa panggah ora bisa. Semono uga Dewi Ontrowulan uga duwe rasa kang padha. Kanthi umpet-umpetan, kekarone pepasihan. Sawijining dina pokale wong loro mau konangan dening Prabu Brawijaya. Pangeran Samudra diusir saka Majapahit.

Sawise diusir saka kraton, uripe Pangeran Samudra keranta-ranta. Urip ngumbara saparan paran. Pangumbarane nganti tekan ing gumuk kang akeh kukuse, banjur gumuk mau diarani Gunung Kemukus

Salungane Pangeran Samudra, Dewi Ontrowulan banget anggone kelangan. Kanthi ati kang manteb, Dewi Ontrowulan lunga saka kraton saperlu nggoleki anake mau. Anggone nggoleki kasil lan ketemu ing Gunung Kemukus.

Kekarone sedya nuntasake kabeh rasa kangen kang ana ing ati.kang durung kelakon lan anggone pepasihan luwih adoh saka lumrahe wong pepasihan. Tumindake kaya dene wong bebojowan,

Dewi Ontrowulan lan Pangeran Samudra konangan karo masarakat kono banjur kekarone dirajam nganti dadi patine. Nanging sadurunge Pangeran Samudra tiwas, dheweke ngucap sumpah ” sapa wae uwonge kang bisa nerusake kang durung kelakon antarane Pangeran Samudra lan Dewi Antrawulan yaiku nindakake kaya dene uwong kang bebojowan, kabeh panyuwun uwong mau bakal keturutan, lan dadi penebus dosane Pangeran Samudra.” sawise Pangeran Samudra lan Dewi Ontrowulan tiwas, kekarone dikubur dadi siji ana ing Gunung Kemukus.

KI AGENG PANDANARAN

KI AGENG PANDANARAN

Crita iki diwiwiti saka Kerajaan Demak Bintara, kerajaan Islam sing sepisan neng tlatah Jawa, rajane jenenge Raden Patah. Dheweke keturunan Brawijaya sing omah-omah karo putri Tiongkok. Merga tlaten dheweke bisa mbangun krajaane sing ndadekake rakyate urip makmur lan bias tentrem anggone nglakoni ibadah agamane. Sawise Raden Patah seda, mula sing nggenteni dadi raja ora liya anak mbarepe sing jenenge Pangeran Sepuh utawa Pangeran Sepuh Sabrang Lor. Pangeran iki duwe anak lanang jenenge Pangeran Made Pandan lan dikarepake sing bakal nggenteni dheweke.

Nanging, apa sing dikarepake dening Pangeran Sepuh Sabrang Lor ora bakal kawujud, merga Pangeran Made Pandan ora gelem dadi Sultan. Dheweke kepengin dadi ulama gedhe lan nyepi arep nglakoni tapa, uga ngangsu kawruh bab agama. Dhek bapake seda, kuwasane diwenehake marang Paklike, Raden Trenggana diangkat dadi Sultan Demak ketelu. Pangeran Made Pandan banjur ninggalake Kasultanan Demak lan ngumbara nuju arah Kidul sig ora bakal dingerteni dening sedulur Kasultanan.

Sajroning pangumbaran, dheweke mesthi ngajarake lan ngangsu kawruh bab agama Islam. Saya suwe anggone mlaku, lan ora dirasa dheweke wis tekan ing sawijining panggonan sing diarani Bergota. Neng panggonan iku, dheweke ngedegake pondho-pondhok pesantren kanggho para pandhereke kanggo ngangsu kawruh lan nyebarake agama Islam. Kanthi sarujuke Sultan Demak, Pangeran Made Pandan mbukak alas anyar lab ngedegake omah uga gawe kampung. Ngelingi alas mau akeh wit asem arang-arang, tegese asem sing jarake adoh-adoh, mula diarani Semarang (asale saka tembung asem “asam”, lan arang “jarang”). Merga tlaten lan sabar anggone mulang warga bab agama, Pangeran Made Pandan banjur kesuwur kanthi paraban Ki Ageng Pandanaran. Banjur dheweke ngedegake Kabupaten Semarang sing diestoni dening Sultan Demak lan Ki Ageng Pandanaran diangkat dadi bupati sing sepisanan ing Semarang. Dheweke nglakoni pamarentahan kanthi wicaksana lan tlaten. Ki Ageng Pandanaran duwe anak sing uga kesuwur kanthi paraban Ki Ageng Pandanaran. Pungkasane, Bupati Pandanaran (Pangeran Made Pandan) tilar donya. Lan disarekake ig Pegunungan Pakis Aji (Telomoyo) sing manggon ing sisih wetan Bergota. Ki Ageng Pandanaran nggantekake kalungguhane bupati Semarang merga saka warisane jenate bapake. Dheweke mimpin Pamarentahan kanthi apik lan mesthi manut karo ajaran-ajaran Islam kaya dene jenate bapake. Nanging suwe-suwe ana owah-owahan. Dheweke sing maune apikan aten iku saiki wis malih dadi luntur. Tughas-tugas pamarentah sing maune digarap nganti rampung lan tumata kanthi thirik-thirik, saiki wis wiwit kerep ora digubres lan digarap, apa maneh pondhok-pondhok pesantrene lan panggonan kanggo ngibadah sing wis wiwit ora dirumat maneh. Nanging bejane sing kaya mangkono mau nuli dimangerteni dening Sultan Bintara, mula oa dadi kedarung-darung tekan ngendi-endi.

Sultan Demak ngupayakake kanggo nginsyafke Ki Ageng Pandanaran kanthi prantaran utusane, nanging kekarepane Sultan Demak ora diwangsuli nanging malah diece entek-entekan. Ngerteni kahanan sing kaya mangkono, mula Sultan Demak nganakake rembugan gedhen sing bakal ditekani dening para pejabat lan tokoh agama, ing antarane para Walisanga. Kanggo ngemban tugas kuwi, diputuske yen sunan Kalijaga ditunjuk dadi utusan Sultan Demak.

Sunan kalijaga nyamar dadi tukang suket sing nawakake dagangan sukete neng plataran Kabupaten Semarang kanggo pakan jaran piyaraane. Sawise suket mau dituku, banjur dibongkar dening tukang jaran sing pranyata ing jerone mau ditemokake emas sakepel sing pating kumeclap. Emas sakepel mau banjur diakoni dening sang bupati dadi duweke. Kahanan kaya mangkono iku kedadeyan nganti ping pirang-pirang nganti emas sing ditampa yen dijumlahke wis mesthi akeh banget lan samsaya srakah lan tamak bae bupati mau. Nalika tukang mau ngandhakake marang sang bupati ngenani emas sakepel mau nanging kasunyatane ora diakoni yen dhewee nympen emas duweke tukang suket.

Mula si tukang suket mau meneng sedhela ndonga marang Gusti kang Murbng Dumadi supaya diwenehi pituduh lan dalan kanggo nakluke sag bupati Semarang tanpa mancing tukaran utawa padudon. Si tuang suket ngandharake yen sang bupati ora ngakoni ora dadi ngapa, malah yen sang bupati isih kepengin emas s9ing luwih akeh maneh, dheweke saguh kanggo nduduhake neng endi panggonan emas-emas mau. Sawise ngrungokake tembung-tembung mau, tanpa isin-isin sang bupati terus meksa supaya age-age diduduhake neng endi panggonan emas sing dimaksud mau.

Sing dodol suket ngongkon sang bupati supaya macul lemah neng platarane Kabupaten. Wiwitane sang bupati ngrasa mamang, nanging merga anggone duwe kekarepan kpengin entuk emas sing luwih akeh, mula pangrasa sing kaya mangkono iku dilalekake, lan panjaluke tukang suket mau dituruti. Kanthi gedhe lan kuwasane Sang Maha Wikan, mula kasunyatane saben kilan lemah sing dipacul mau dadi emas. Mula sang bupati kanthi rasa ati sing bungah, banjur nerusake anggone macul, dheweke ngrasa samsaya kesel lan wis ora saguh maneh anggone ngayunke pacule.

Wiwit saka kedadeyan sing lagi bae dilakono, dheweke sadhar yen apa sing diadhepi kuwi dudu sembarang wong. Merga ora percaya yen wong sing dodol suket bias nggenti lemah dadi emas. Dheweke ngrumangsani yen dheweke wis kesasar lan keblusuk ing padonyanan. Pungkasane dheweke takon sapa sejatine sing dodol suket iku, lan wangsulane yen dheweke sejatine Sunan Kalijaga, salah sijine saka Walisanga. Krungu kaya mangkoni iku, sang bupati age-age njaluk ngapura ngenani apa sing wis dadi kaluputane, lan sang bupati pungkasane gelem diangkat dadi murite Sunan Kalijaga, nanging kudu ana syarate. Banjur Sunan Kalijaga pamit arep ngadhep marang sang Baginda Sultan Demak, lan ing wektu sing ditemtokake dheweke arep tka maneh padha karo kanggo ngumbara.

Sawise Sunan Kalijaga lunga, bupati Pandanaran wiwit tata-tata kanggo nyiapake pangumbarane. Sakliyane kuwi dheweke mesthi sedekah lan ngamalke bandhane kanggo fakir miskin, kanggo netepi janjine. Ki Ageng Pandanarang karo bojone ngumbara kanggo nggolek sing dinggo nemeni plajarane marang agama Islam, khususe ing Jawa. Pungkasane Ki Ageng pandanaran netep ing Klaten Jawa Tengah nganti seda lan diarekake ing Gunung Jabalkat, nganti saiki kuburan Sunan Tembayat isih rame ditekani dadi objek wisata ziarah sakgandheng karo ziarah Walisanga.

purwakanti

PURWAKANTHI

Purwakanthi utawa aliterasi iku unen-unen utawa ukara kang runtut basa utawa sastrane. Purwakanthi kang runtut basane jenenge purwakanthi basa, dene yen ing sastra sinebut purwakanthi sastra. Purwakanthi bisa awujud ukara lumrah, bisa uga ngamot paribasan, saloka, utawa tembang. Purwakanthi bisa digolongake dadi telu, yakuwi: Purwakanthi guru swara, Purwakanthi guru sastra lan Purwakanthi Lumaksita.

Purwakanthi memper tegese karo sajak utawa rima. Sabenere, jinis lan jenenging purwakanthi uga ora akeh, yaiku: purwakanthi guru swara, manawa kang runtut swarane (lumrahe swara aksara menga/vokal); purwakanthi guru sastra, manawa kang runtut aksarane; purwakanthi guru basa lan purwakanthi lumaksita. Utawa isih akeh istilah liya kanggo tetenger araning purwakanthi:

Purwakanthi iku sukukata utawa wanda kang swarane padha utawa meh padha, kang dumunung ing gatra utawa lariking tembang utawa puisi liyane. Ing basa Indonesia swara kang padha utawa meh padha disebut sajak, persamaan bunyi utawa rima. Wanda kang swarane padha iku ing basa Indonesia disebut sajak penuh, dene kang swarane meh padha diarani sajak paruh. Ing pantun, parikan, singir, lan lagu dolanan sajak kang dumunung ing pungkasing larik nduweni kalungguhan kang wigati, awit pungkasaning gatra iku mungkasi kesatuan wirama. Ananging ana tembang, swara kang padha utawa meh padha ing pungkasing larik-larik iku ora dienggo, awit saben lagu iku wis ana aturane mungguh vokal-vokal kang dumunung ing akiring gatra.

Ing tembang macapat ana aturan bab pira cacahing gatra saben sapadane, pira cacahing wanda ing gatraning tembang mau, Ian vokal apa bae sing dumunung ana pungkasaning gatra. Ing tembang macapat ana aturan bab guru wilangan Ian guru lagu utawa dhong-dhing. Swara ing pungkasing gatra ana aturane, mula purwakanthi iku gegayutan karo swara ing sajroning gatra. Swara ing sajroning gatra iku sing padha utawa utawa meh padha ora mung loro, tarkadhang sok dumunung ing sadawaning larik, mula ing kasusastran Indonesia disebut deret utawa runtun. Deret utawa runtun mau ana sing arupa konsonan, ana sing arupa vokal, mula banjur diarani runtun vokal utawa purwakanthi swara, sing tembung mancane asonansi; lan runtun konsonan utawa purwakanthi sastra, basa mancane aliterasi.
Awit anane purwakanthi, tembang mau kapenak diwaca utawa ditembangake lan gampang diapalake. Pilihaning tembung, iketaning ukara, dalah purwakanthi gawe reriptan kang awujud lagu mau dadi endah ngelam-lami. Sing ora pati mudhengake ya bab guru lagu utawa dhing-dhong, endahe ana ngendi yen aturan ngenani guru lagu mau wis ditetepi. Mangka kanggo ngoyak guru lagu, ana tembung-tembung ing akhiring larik kepeksa diowahi, upamane Mataram dadi Matarum, anjarwa dadi anjarwi lan liya-liyane. Tarkadhang kanggo mburu guru lagu, urutan tembung diowahi, upamane: nagari Wiratha dadi Wiratha nagari.
Beda-bedane tembang siji lan lan sijine iku dumunung ana ing guru gatra, guru wilangan, lan guru lagu. Beda karo parikan, singir, utawa lagu dolanan. Ing puisi mau ya ana aturan ngenani guru gatra; parikan adate isi patang larik terkadhang rong Iarik, singir isi patang larik. Bab guru wilangan ora ana aturan kang gumathok, dene purwakanthine awujud sajak akir. Bedane karo tembang, saben tembang iku ana melodine dhewe-dhewe. Saliyane iku, tembang uga duwe watak dhewe-dhewe. Dene pantun, singir, diwaca adedasar irama kalimate. Saliyane purwakanthi swara lan purwakanthi sastra, ana sing diarani purwakanthi lumaksita. Purwakanthi lumaksita iku swara kang padha utawa meh padha ing pungkasaning gatra diteruske ana awaling gatra candhake, conthone: amenangi jaman edan/ ewuh aya ing pambudi/ utawa: tan samar pamoring sukma/ simukmaya winahya kang asepi; conto liyane: kekaraning ngelmu karang/ kekarangan saking bangsane gaib. Dene bab purwakanthi sastra lan purwakanthi swara bisa dipirsani ing Serat Wedhatama pada sapisan pupuh Pangkur.

Purwakanthi guru wanda

Anak anung anindita (wanda a)

Kadang katut (wanda ka)

Bas basuki (wanda ba)

Kadang kadean (wanda ka)

Sugih singgih (wanda gih)

Criwis cawis (wanda wis)

Entek entung (wanda en)

Bandha bandhu (wanda ban)

Tandang tanduk (wanda tan)

Rigen mugen tegen (wanda gen)

Purwakanthi Guru Swara

1. Aja dumè menang, banjur tumindak sawenang-wenang
2. Ana awan, ana pangan
3. Ana dina, ana upa
4. Ati karep, bandha cupet
5. Bareng wis makmur, lali marang sedulur
6. Becik ketitik, ala ketara
7. Gelem obah, mesthi mamah
8. Inggah inggih, ora kepanggih
9. Ijo-ijo godhong kara, bareng bodho lagi rumangsa
10. Ireng-ireng kétok untuné, bareng seneng kétok guyuné
11. Ora cepet, ora ngliwet
12. Thenguk-thenguk, nemu kethuk
13. Tuwas sayah, ora paédah

14.  sumi lan surati (swara i)

15.  gajah nguntal srangkah (swara ah)

16.  ya judheg ya buneg (swara eg)

17.  ya bungah ya susah (swara ah)

18.  sura marta jaya marta (swara a)

19.  asu belang kalung wang (swara ang)

20.  tunggak jarak mrajak (swara ak)

21.  bung pring petung (swara ung)

22.  sasore bendhe (swara e)

23.  wong wedok kecenthok-centhok (swara ok)

Purwakanthi Guru Sastra

1. Aja dhemen memada samèng dumadi
2. Bobot, bibit, bèbèt
3. Janji jujur, jajahané mesthi makmur
4. Sing sapa salah sèlèh
5. Sing wèwèh bakal wuwuh
6. Sluman slumun slamet
7. Tata titi tentrem

8.      sruwa sruwi sregep (sastra s, r)

9.      kala kula kelas kalih (sastra k, l)

10.  Suma Sumi lan Sumarni (sastra s, m)

11.  dewa dewi lan danawa (sastra d, w)

12.  tuwa-tuwa tuwas tiwas (sastra t, w)

13.  waras wiris wareg (sastra w, r)

14.  sluman slumun slamet (sastra s, l)

15.  rasa risi rumasuk ati (sastra r, s)

16.  asah asih asuh (sastra a, s, h)

Purwakanthi Lumaksita

1. Asung bekti, bektiné kawula marang Gusti
2. Bayem arda, ardané ngrasuk busana
3. Lungguh dhingklik, dhingkliké wong cilik-xilik
4. Nandang lara, laraning wong lara lapa
5. Pandhu suta, suta madyaning Pandhawa
6. Raja putra, putra dalemé Ngastina
7. Saking tresna, tresnané mung samudana

8.      Urip iki ora angel,

9.      angele sok ginawe dhewe,

10.  dheweke tan ngrasa bisa,

11.  bisane mung nyadhong dhawuh,

12.  dhawuhe Kang Murba Amasesa.

13.  Ngelmu iku luwih pangaji,

14.  ajine datanpa tandhing,

15.  tandhingna bandha lan arta,

16.  arta iku gampang sirna,

17.  sirnane tan petung wektu,

18.  wektune ilang saben mangsa,

19.  mangsa iku gunakna ngupadi ngelmu.

pidato basa jawa

Assalamu’alaikum Wr. Wb.

Dhumateng Bapak Kepala Sekolah tuwih ibu-ibu kaliyan bapak-bapak guru ingkang kula hormati, lan rencang-rencang kula tuwih adhi-adhi kelas ingkang kula hormati.

Ingkang pembayuh kula panjatkan puji syukur dhumateng Allah SWT. ingkang sampun maringi kesehatan lan kenikmatan-kenikmatan dhumateng kula sedaya, lan teng dinten puniki kula saged reriungan kaliyan selebeting acara perpisahan kelas tiga.

Lan teng dinteng puniki kula mriki walinipun kelas tiga ngaturaken pakewed dhumateng bapak lan ibu guru ingkang sampun ngebimbing lan ngedidik kula sedaya selaminipun kula sedaya dados siswa teng sekolah MTsN Jatibarang. Dhumateng Bapak-bapak kalian ibu-ibu guru tuwih adhi-adhi kelas kula kasihi, kula kelas tiga sekedap malih badhe ninggalaken sekolah puniki, menawi selaminipun kula sedaya kathah ndamel kesawonan-kesawonan ingkang dipun seja utawi ingkang mboten dipun seja, lan tingkah laku utawi perbuatan-perbuatan ingkang mboten santun dhumateng bapak lan ibu guru tuwih adhi-adhi kelas, kula sedaya nyuwun pangapura, dhumateng adhi-adhi kelas kula pesen, sinau ingkang sregep, turutana nasehate wong tua panjenengan sedaya, taatina tata tertib ingkak wonten teng sekolahan.

Lan kula sedaya nyuwun do’ane mugi-mugi kula sedaya saged nglanjutkan sekolah ingkang langkung inggil malih, lan mugi-mugi Allah SWT saged ngewudhaken cita-cita kula sedaya ingkang selaminipun kula cita-citaken (amin). Kaliyan puniki atas perhatiane kula ngaturaken pakewed.

Wabillahi Taufik walhidayah

Wassalamu’alaikum Wr. Wb.

Kanaga Shoting

KANAGA 

DIGITAL VIDEO SHOTING
Melayani  :

1. Shoting Pernikahan
2. Video Clip
3.  Live Show Music
4. Pesta Ulang Tahun
5. Rapat dll...

 ....Nyata Hasilnya.....

dengan alamat :
Samping Puskesmas Sukodono
Jl. Raya Timur No. 28
Genengan-Karnganom-Sukodono-Sragen
Telp: 081-226-48217